2009/03/28

Una Mente Maravillosa [ Nahia ]


FITXA TEKNIKOA

Pertsonaiak :
Russell Crowe: John Forbes Nash
Jennifer Connelly: Alicia Nash
Paul Bettany: Charles Herman
Ed Harris: William Parcher
Josh Lucas: Martin Hansen
Anthony Rapp: Bender
Vivien Cardone: Marcee
Christopher Plummer: Dr. Rosen
Judd hirsch: Helinger

Datuak:
Izenburu originala: A Beautiful Mind
Urtea: 2001
Estreinaldia: 2001eko abenduaren 21
Generoa: Drama
Herrialdea: Ameriketako Estatu Batuak
Iraupena: 135 min.
Zuzendaria: Ron Howard

SINOPSIA

John Nash mutil arrunta zirudien, baina ez zen horrela.
Oso mutil itxia zen. Oso azkarra zen, oso adimentsua.
Primeran ematen zitzaizkion matematikak eta kimikan ere oso trebea zen. Baina beste pertsonekin harremanak izatea ez zitzaion batere erraza egiten. Nahiago zituen bere liburuak eta beti zegoen teoriak asmatzen.
Unibertsitateko ikasketak amaitu ondoren, bere lagun batek lana eman zion unibertsitate batean, irakasle gisa.
Bertan, Alicia Larder izeneko ikaslea ezagutu zuen, eta maitemindu ziren. Ezkondu eta urte bat geroago, eskizofrenia diagnostikatu zioten. Alicia haurdun zegoenean, John internatu izan behar zuten.
Ingresatuta zegoen bitartean, Alicia John Charles Martin –ez erditu zen.
Urte batzuk geroago, John “ospitaletik” irten zen eta tratamenduari eta bere esfortzuari esker, bizitza normal bat izatera heldu zen.
Azkenik, hainbat esfortzu kostatu zitzaion Nobel saria irabazi zuen 2001.urtean.

Pertsonaien deskribapena:

A) Egiazko pertsonaiak:

John Forbes Nash : oso mutil adimentsua, batez ere matematiketan eta fisiketan. Aldi berean, oso bakartia.

Alicia Nash: John-en ikaslea izan zen, azkenik ezkondu eta seme bat izan zuten.

Josh Lucas: bere laguna zen. Unibertsitatea amaitu ostean, John-entzat lan egiten zuen.


B) Irudizko Pertsonaiak:

Charles Herman: John-en gelakidea zen.

William Parcher: gobernuarentzat lan egiten zuen, John-ni eskatu zion Kuban atentatu bat egingo zutela eta asmatzeko kode bat jakiteko non izango zen.

Marcee: Charles-en loba zen.

Eskizofrenia

Zer da?
Eskizofrenia gaixotasun larria da eta kronikoa da, hau da, behin garatu eta bizitza osorako duguna.
Batzuetan pertsonak errealitatearekin apurketak dituzte, haluzinazioak,delirioak (simesmen faltsuak) etab.

Sintomak:

5 taldeetan banatzen dira:

*Lehenengo taldean, sintoma positiboak daude.
Zoroaldiak(delirio),lilurapenak(aluzinazioak),jokabide aldaketak eta urduritasuna. “Psikosi” izena hartzen duten sintomak dira.

*Bigarren taldean, sintoma negatiboak daude. Hala nola, loezina (insomnio), gose falta etab.

*Hirugarren taldean, adimenarekin lotuta dauden sintomak daude. Bertan honako hauek agertzen dira:
arreta, informazioa hartzea eta logika elkarketa deuseztatzea: ikastea galaraztea...Talde honetan dauden sintomak dira ezgaitasun sozial gehien eragiten dutenak.

*Laugarren taldean, sentipenekin lotuta dauden sintomak agertzen dira: haserrekortasuna, kezkatzea, tentsioa, depresioa,etsitzea eta ekintza suizidak.

*Azkenik, bosgarren taldean, sintoma anti-sozialak izaten dira.

Eskizofrenia motak:

4 mota daude.

*Eskizofrenia paranoide: honako ezugarri hauek ditu;
Zoroaldiak eta aluzinazio entzungarriak. Jazarpenezko zoroaldiak arruntenak dira. Hain interpretazioak portaerei buruz oso distortsionatutak daude.
Adibidez: autobus gidari batek irribarre egiten badie modu jator batean, haiek pentsatzen dute haietaz barre egiten ari direla.
Eskizofrenia mota hau duten pertsonak haserre egoteko joera izaten dute, askok jarraituak direla pentsatzen baitute.

*Eskizofrenia ez-antolatua: honako ezaugarri hauek ditu;
Ez-integrazio larriak eta portaera atzerakorrak, gaztetan hasten direnak.
Pertsona hauek oso era arraroan eta ez-koherentean jokatzen dute.
Hitz egiten ari direnean, normalean gaia aldatzen dute, ez direlako gai ideia batez soilik hitz egitea.

*Eskizofrenia katatonikoa: katatoniko exitatuak hiperaktiboak dira. Lo gutxi egiten dute eta martxan daude denbora osoan, nekatzen direnerarte. Baina jokaera biolentoak oso sarriak dira.


*Hondar eta indiferentzial Eskizofrenia : diagnostikatzen da beste sintomak oso atzemangarriak direnean. Sintoma hauek zoroaldiak eta alkuzinazioak izan ditzakete.



Tratamendua:

*Farmazeutikoak: 1954.urtean sortu ziren eskizofrenia tratatzeko. Gehienetan, zoroaldiak eta aluzinazioak
Baretzeko erabiltzen dira, baina efektu sekundarioak sortzen zituztela konturatu ziren, konpon ezinak.
Baina gaur egun, efektu sekundarioak sorteen ez dituzten farmakoak asmatu dituzte.

*Sozioterapiak: beharrezkoak dira gaixoak haien gaixotasunean hobetu ditzaten. Honen bodez, ulertu dezakete haien bizitza ezin dela izan lehengoa zen bezala, eta kalera irtetzeko gomendatzen diete.
(Psikoterapia ez duzu aipatu - Irakaslea)

Familia eta lagunen jokabidea:

Batez ere bere emaztearentzat oso gogorra izan zen, John-ekin bizitzea eskizofrenian diagnostikatu eta gero.
Hasieran bere lanarekin obsesionatu zen John eta kodeak asmatzeari ekin zion, zoro baten moduan.
Azkenik paranoia hori izan zen bere gaixotasuna diagnostikatzeko gakoa. Umea jaio eta gero, Alicia beldur zen, ezin zuelako umea John-ekin utzi.
Baina min handia ematen zion psikiatrikoan internatzea, eta bertan egiten zizkioten probak ikustea.

Lagunek, betidanik jakin zuten John arraro samarra zela.
Baina benetako laguntasuna ikusten da, alde batetik bere lagunetako batek lana ematen dionean unibertsitatean irakasle moduan, nahiz eta eskizofrenikoa dela jakin eta beste aldetik, bere lagunek bisitatzen dutenean etxera itzulitakoan.

Bere gaixotasuna:

Eskizofrenia duen pertsona bat da. Aluzinazioak eta zoroaldiak jasaten ditu. Lan imaginario batekin obsesionatuta dago. Autolesionatzera iritza da, pentsatuz txip antzeko bat zeukala besoan.
Tratamenduarekin eta borondateari esker, gutxi gorabeheera bere bizitza controla dezake. Konturatzen baita, bere bizitzan dauden pertsonaia batzuk imajinarioak direla, ez baitira zahartzen.

Iritzi pertsonala: niri filme hau asko gustatu zait. Hasiera batean, ez nuen oso ondo ulertzen. Benetan oso hunkigarria iruditu zait. Protagonistak primeran interpretatzen du eskizofrenikoa dela.
Nahiz eta azkenean konturatu pertsonaia batzuk imajinarioak zirela, badaude une batzuk non zalantzarekin geratu naizela, jakinminarekin ia beste pertsona batzuek ikusi dituzten edo ez.

Webgrafia:

Lan hau egiteko informazioa internet-eko bi helbide hauetatik atera dut:

http://www.wikipedia.org/
http://psikolaixe.blogspot.com/

NORTASUNA

BIDEO HONETAN GELAN IKASITAKOA BIRPASA DEZAKEZUE. GURASOENTZAT PRESTATU EGIN DUTE, TEORIA HAU EZAGUTZEAK GURE SEME-ALABEN HEZIKETARAKO OSO GARRANTZITSUA BAITA.

2009/03/23

asier gonzalez una mente maravillosa lana


FITXA TEKNIKOA:

Izena: A Beautiful Mind
Zuzendaria: Ron Howard
Herrialdea: Estatu Batuak
Urtea: 2001
Iraupena: 135 min.
Errepartoa: Russell Crowe, Josh Lucas, Paul Bettany, Adam Goldberg, Anthony Rapp, Jason Gray, Judd Hirsch, Vivien Cardone, Austin Pendleton, Ed Harris, Christopher Plummer, Jennifer Connell

SINOPSIA:

John Nash-ek, matematikari harrigarri bat, unibertsitatean lan egiten du, hemen bere emaztea ezagutzen du bere bizitzan lagunduko dion pertsona bakarra. Denbora pasa ahala John eskizofrenia garatzen hasten da, pentsatuz FBI-rako lan egiten zuela kodeak deszifratuz. Hau dana gezurra zen, bakarrik aldizkarietatik ateratzen zituen kodeak. Azkenean emaztearen laguntzaz sendatuz doa baina ez zen guztiz sendatu, bere paranoiak ikusten zituen baina kontrolatzeko ahalmena zuen. Nash oso matematikari ona zen eta horrexegatik n
Nobel Saria Ekonomian irabazi egin zuen.


PERTSONAIAK:

-John Nash: Protagonista da. Bere ingurunean dagoen munduan ez da bizi, mundu matematikoan baizik. Oso azkarra da. Matematika egiteari ekin dio buru-belarri eta horregatik bere familiari ez. Borondate handia duen pertsona da.
-Alicia: Protagonistaren emaztea da, eta honen laguntzarekin Nashek bere gaixotasuna gainditzen du.
-William Parcher: Nash-ek imaginatutako detektibea, Johni misioak bidaltzen dizkiona.
- Charles: bere lagun hoberena zela uste zuena . Bre hilobarekin batera leku guztietara jarraitzen du Jonh .


ESKIZOFRENIA:

Eskizofrenia gaixotasun psikologikoa da.
Definizioa: Eskizofrenia gaixotasun mental larria da eta kronikoa, hau da, behin garatu eta bizitza osorako duguna. Batzuetan pertsonak errealitatearekin apurketak dituzte, haluzinazioak, delirioak (sinesmen faltsuak) etb.
Eskizofrenia gutxi gorabehera 17 urtetik gora garatzen hasten da.
Eskizofrenia zergatik sortzen den ez dago oso argi, baina aditu gehienen ustetan organismoak zenbait egoera berezitara egokitzen jakin ez duelako izaten da; heredentziaz hartutakoa ere izan daiteke, edo beste zenbait eritasunek edo jarrerek eraginda. Gaur egun psikoterapia eta gai lasaigarriak erabiltzen dira eskizofrenia zaintzeko, baina ez dago oso argi senda daitekeen ala ez.

ESKIZOFRENIA SINTOMAK:

Sintomak bost taldetan banatzen dira.
-Lehenengo taldean, sintoma positiboak daude. Zoraldiak(delirio), lilurapenak(aluzinazio), jokabide aldaketak, eta urduritasuna. “Psikosi” izena hartzen duten sintomak dira.
-Bigarren taldean, sintoma negatiboak daude. Hala nola: loezina (insomnio), gose falta etb.
-Hirugarren taldean, adimenarekin lotuta dauden sintomak daude. Bertan honako hauek agertzen dira: arreta, informazioa hartzea eta logika elkarketa deuseztatzea; ikastea galaraztea… Talde honetan dauden sintomak dira ezgaitasun sozial gehien eragiten dutenak.
-Laugarren taldean, sentipenekin lotuta dauden sintomak agertzen dira: haserrekortasuna, kezkatzea, tentsioa, depresioa, etsitzea eta ekintza suizidak.
-bosgarren taldean, sintoma anti-sozialak izaten dira.

ESKIZOFRENIA MOTAK:

-Paranoidea: Eldarnioak dira nagusi, batez ere, handitze eldarnioa eta pertsekuzio eldarnioa. Entzumenezko haluzinazioa eta jokabidearen eta hizkuntzaren nahasteak ere izaten dituzte.
-desorganizada: Mota hau gazteetan izan ohi da eta kondukta erregresiboak izan ohi dituzte. Ez dute ondo hitz egiten. Era arraro batean jokatzen dute. Pertsona batzuk ezin dute bere burua zaindu.
-Katatonikoa: Mota hau dituzten pertsonak hiperaktiboak izaten dira. Oso urduriak dira. Lo gutxi egiten dute.

Mota gehiago daude baina nagusienak hauek dira.


TRATAMENDUA:

-Tratamendua neuroleptikoak: neuroléptico batzuk iraupen luzekoak dira eta nahikoa da hamabostetan , hiru astetan edo hilean behin ezartzea injekzio baten bidez. Beste batzuk,batez ere ezezko sintomatologiaren aurka zuzendutakoak, eragin desinhibitzailea daukate.
-Psikoterapiak:
-psikoanalitikoak: inkontzientearen edukiaren aurkikuntzan baino gehiago saiatu beharko da laguntza eskaintzen.
-familiakoak: berehalako berrerorketa ekiditzeko erabiltzen dira.
-portaerakoak: giza ahalmenak berreskuratzea eta gizadion berregokitzera bideratzen dira.
-sozioterapia: berregokitze lanera zuzendutakosozioterapia ezinbestekoa da. Bitarteko eraketetan egiten da birmoldaketa, hau sektore psikiatriko bati legozkiekeen egituraketetan.


FAMILIA ETA LAGUNEN JOKABIDEA:

Familia eta lagunek honako gaixotasun hau detektatzerakoan jakin behar dute nola konportatu, ezin dira denbora guztian zure gainean egon, utzi behar dizute denbora batean. Alboan egotea komenigarria da gaixotasun guztiak konpontzeko. Pazientzia handia euki behar dute zuri laguntzeko.


JOHN FORBES NASH:

John Nash 1928ko ekainaren 13an jaio zen, Bluefield Sanatoriumean. Txikia zenean, normalean, bakarrik egoten zen, liburuak asko gustatzen zitzaizkion eta ez zuen ia ezer jolasten beste mutilekin. Bere ama Margaret Virginia Martin deitzen zen. Honek ikasi zuen “ Virginia Occidental” Unibertzitatean hizkuntza desberdinak. Irakatsi zizkion gauzak Johni eta John oso ikastetxe on batzuetara joan zen. Bere aitak John Forbes Nash Texasen jaio zen 1892an. Lehenengo Guerra mundialean egon zen eta urte batean izan zen Texaseko unibertsitatearen irakaslea. John txikitatik oso azkarra izan zen. Hamalau urte zituenean John interesa jartzen hasi zen matematiketan eta kimikan. Eta 1941an “Bluefield” ikastetxean sartu zen.Nash “George Westinghouse” ikastetxean beka bat irabazi zuen eta 1945an “Carola Maradi” institutuan sartu zen ingeniaritza kimikoa ikasteko. 1948an onartu zuen Princentongo Unibertsitatearen beka bat, hor matematikako ikasketak egiteko. Unibertsitate horretan, Einstein adibidez, ikasten egon zen.. Hogeita bat urte zituenean hasi zen lan egiten RANDen aire-indarren instituzioan. 1954an John Nash atxilotuta izan zen homosexualen sarealdi batean, eta orduan RANDetik bota zuten. Nash Alicia Larderekin ezkondu zen. Honek bere ikaslea izan zen. Urte bat pasa ondoren, 1958an, detektatu zioten eskizofrenia zeukala, baina gaixotasun horrekin zeramatzan urte batzuk. 1959an egon zen barnetegi batean gaixotasunagatik eta geroxeago bere semea John Charles Martin jaio zen. 1963an Alicia eta John dibortziatu ziren, baina Nashek Ekonomiako Nobel saria irabazi eta gero elkartu ziren eta 2001eko ekainaren 1ean berriro ezkondu ziren.

NIRE IRITZIA:

Niri pelikula hau asko gustatu zait ez duelako bakarrik pertsonai bati buruz hitz egiten ,ere eskizofrenia gaixotasunari buruz ere bai. Oso interesgarria iruditu zait eta gomendatzeko pelikula bat da.

BIBLIOGRAFIA/webgrafia:

Http://www.google.com
http://www.wikipedia.com
http://www.hiru.com
Elhuyar entziklopedia

UNA MENTE MARAVILLOSA



1. FITXA TEKNIKOA

Izena: A Beautiful Mind
Zuzendaria: Ron Howard
Herrialdea: Estatu Batuak
Urtea: 2001
Iraupena: 135 min.
Errepartoa: Russell Crowe, Josh Lucas, Paul Bettany, Adam Goldberg, Anthony Rapp, Jason Gray, Judd Hirsch, Vivien Cardone, Austin Pendleton, Ed Harris, Christopher Plummer, Jennifer Connelly.


2. SINOPSIA

Filme honetan, Russel Crowe matematikari baten gorputzean sartzen da. Betidanik, besteak baino azkarragoa izan da. Supergaitu bezala identifikatuta dago. Hala ere, nahiz eta munduko burmuinik ikaragarriena izanda, ez du bere ideiak bide onetik eramaten. Baina egun batean, bere gelakidearen laguntzarekin, teorema bat garatzen du eta kode deszifratzaile ospetsu batean bihurtu zen.

Denbora pasata, militar batek laguntza eskatzen dio. Kode bat deszifratu behar du. Egunak eta egunak ematen ditu kodeak deszifratzen. Baina egun batean, bere mundua aldatu egiten da. Eskizofrenikoa dela esaten diote. Hortik aurrera, bere arazoa konpontzea da bere arazorik garrantzitsuena.


3. PERTSONAIAK

John Nash: Filmearen protagonista da. Oso azkarra baina hala ere, burmuineko arazo bat dauka. Hasieran ez du onartzen baina gero bere familiaren laguntzaz, arazoarekin bizitzen ikasten du.

Alicia: Protagonistaren emaztea da. Haren ikaslea zen hasieran. Primeran zihoan haien erlazioa baina John-en arazoa oso gogorra da berarentzat. Hala ere berarekin jarraitzen du eta bera behar duen laguntza ematen dio.

Geroxeago, bera imajinatzen dituen pertsonaiak agertzen dira. Alde batetik, bere klasekidea eta bestetik, Parcher. Detektibe bat.


4. ESKIZOFRENIA

Eskizofrenia, gaixotasun kroniko bat dela aipatu behar da. Gaixoaren errealitatearen kontzientzian aldaketa batzuk egoten dira. Sintomak oso aldakorrak dira eta horrexegatik zaila izten da diagonstikatzeko. Normalean, gaztea zarenean garatzen duzu eta bizitza osorako izan ahal duzu. Nahiz eta kasu batzuk egon non gaixotasuna desagertu egin dela.

5. SINTOMAK

Bost taldeetan zailka ditzakegu sintomak:

- Sintoma positiboak: Hemen barruan aluzinazioak etab agertu egiten dira.
- Sintoma negatiboak: Hemen funtzio psikikoak murriztu egiten dira.
- Sintoma kognitiboak: Atentzioaren murrizketa agertzen da hemen. Hezkuntzarako zailtasunak etab.
- Sintoma afektiboak: Irritabilitatea, tentsioa, depresioa, etab. Agertu dezakete gaixotasun honekin.
- Sintoma antisozialak: Talde honetan, besteekin harremanak izateko zailtasunak agertzen dira.


6. ESKIZOFRENIA MOTAK

- Paranoide: Aluzinazioak eta delirioak nagusi izaten dira.
- Desorganizatua: Jarrera desorganizatu bat azaltzen da kasu honetan.
- Katatonikoa: Aldaketa psikomotore garrantzitsuak agertzen dira.
- Indiferentziala: Sintoma psikotikoak daude baina ez daude talde zehatz baten barruan.
- Residuala: Kasu honetan sintoma positiboak murriztuak daude.


8. FAMILIA ETA LAGUNEN JOKABIDEA

Hasieran emaztea ez daki ondo zer egin. Badaki John arazo bat duela baina ez daki nola jokatu. Hala ere, sintomak oso nabariak izaten hasten denean, berehala eskatzen du laguntza medikuei. Tratamendu osoan zehar emaztea dago bera laguntzen. Errealitatean ere besteen laguntza oso garrantzitsua izaten da gaixotasuna ondo eraman ahal izateko.


9. JOHN FORBES NASH

John Forbes Nash 1928. urtean jaio zen Virginian. Txikitatik, erlazionatzeko arazo larriak zituen. Bere ama unibertsitate batean egon zen. Horrexegatik bere amaren laguntzaz ikasketetan atentzio handia ipini zuen lehenengo momentutik. 14 urterekin matematikan eta kimikan interes handi bat ipini zuen, eta Bluefield eskolan sartu zen. Geroxeago beka bat irabazi zuen eta institutu on batean sartu egin zen. Hor, matematiketan espezializatu zen. Hortik, beka baten ondorioz Princeton unibertsitatera joan zen. Bere irakaslearen gomendiozko ezkutitza zuzena zen: “Este chico es un genio”


11. BIBLIOGRAFIA /webgrafia

HTTP://www.Wikipedia.org
http://www.hiztegia.net (3000 Hiztegia)
http://psikolaixe.blogspot.com

Una mente maravillosa


UNA MENTE MARAVILLOSA
Fitxa teikoa:Russell Crowe (John Nash), Ed Harris (Parcher), Jennifer Connelly (Alicia Nash), Christopher Plummer (Dr. Rosen), Paul Bettany (Charles), Adam Goldberg (Sol),
Josh Lucas (Hansen), Vivien Cardone (Marcee), Anthony Rapp (Bender), Jason Gray-Stanford (Aisnely), Judd Hirsch (Helinger), Austin Pendleton (Thomas King).
Sinopsia:
Jonh Nash, pertsona supergaitu bat zen. Unibertsitate batean lan egiten hasten denean, bere emaztea izango zen emakumea, Alicia, ezagutzen du, geroago bere laguntza bakarra izan go zena. Egun batean, estatuarentzat lan egiten zuela zioen pertsona bat ezagutu zuen eta mesu sekretuen bidez, errusiarrek, estatuaren aurkako eraso bat prestatzen ari zirela eta hauen helburuak deskubritu behar zituela. Horretarako, eskumuturrean kode hantzeko bat jarri zioten, postontzi batean informazioa sartzeko. Egoerak horrela jarraitu zuen eta bitartean Aliciarekin ezkondu egin zen. Seme bat ere izan zuen. Egun batean, hitzaldi bat ematen zegoela, psikiatra bat, bere bula joaten da eta ihes egiten saihatu zenez, indarrean eraman zuten. Hor eskizofrenia zuela jakiten du , gobernuarentzat lan egiten zuen pertsona ez zela existitzen ezta bere lagun hoberena zela pentsatzen zuen pertsona eta bere hiloba eta berak bakarrik ikusten zituela. Horretarako, prosezu gogorretatik igaro ondoren, berriz ateratzen da eta pixkanaka errekuperatzen doa. Bere medikamendua hartzen usten duen unean, alusinazioak berriz itzultzen zaizkio eta orduan konturatzen da eta lehen aldiz kontzienteada gertatzen ari zaionaz. Bera bakarrik, bere errekuperazio prosezuan jartzen da. Urteak behar izan zituen bere buruan ikusten zituen pertsonaiak kontrolatzeko eta unibertsitatean berriz lanean jartzen da. Hainbat urte barru, nobel saria irabazi zuen. Gaur egun, Jonh Nash, bere gaixotasunarekin bizitzen jarraitzen du, baina ia inork lortu ezin izan duena lortu du.
Pertsonaiak:
Alde batetik, egizakoak direnen artean hauek daude:
Alicia, emakume indartsua da, bere senarraren ondoan jarraitzen du nahiz eta hauek banandu ere. Lagundu egiten dio aurrera joaten eta berarekin bukaerarte jarritzen dio.
Jonh Nash, supergaitua da, baina eskizofrenia zela eta bizitza gogorra eramatera bahertuta zegoen, Bere gaixotasuna onartu eta gero, aurrera jarratitzea erabakitzen du eta lanean jarraituz.Pertsona oso gogorra da , gaixotasunarekin bizitzen ikasten baitu. Berak egindako lana zela eta nobel saria jaso zuen 1994 ean.
Rosen doktorea, Jonh Nash-entzako laguntzetako bat ere izan zen, gaixotasuna nola eramatea erakutsi zion eta beste oportunitate bat ematen dio medikamendu gabe bizitzen jarraitzeko.
Bestetik, Jonh-ek ikusten dituen pertsonaiak ere badaude, istorioan garrantsi handia dutenak:
Parcher, sinestarazi egiten dio bere laguntzari esker errusiarren eraso bat eragotzi zezakeela egunkari eta aldizkarietan zeuden kode sekretuak argitutzen bazituen.
Charles, bere lagun hoberena zela uste zuena . Bre hilobarekin batera leku guztietara jarraitzen du Jonh .

Eskizofrenia, zer da?
Gaixotasun mental bat da. Hau dutenek zailtasun handia dute gizartera egokitzeko eta harremanetan eragozten du. Sarritan gaixotasun kroniko eta larria da eta lehen aldiz nerabetsunean edota heldutasunean agertzen da. Eskizofrenikoen delirioa pertsekuziozkoa, erlijiosoa, sexuala edo hipokondriakoa edo beste gairen baten ingurukoa izan daiteke.

Sintomak:
Eskizofreniaren sintoma kliniko nagusiak hauek dira: delirioak, haluzinazioak, pertsonaren pentsamendu-prozesuen eta asoziazio-katearen inkoherentzia, emozio normalak edo egokiak sentitzeko zailtasuna eta errealitatetik urruntzea.
Eskizofreniaren sintoma bereizgarria da gaixoak kanpoko indarren batek kontrolatuta edo gidatuta dagoela sinestea. Pentsamendu-desordena izatean, gai batetik bestera igarotzen da, modu ilogiko, desegoki eta desantolatuan. Kasu larrietan, desordena hori ahoskatzean agertzen da. Lengoaia esanahirik gabea eta errepikapenezkoa izan daiteke, informazio gutxi edo batere ez duena. Sarritan eskizofrenikoa ez da bere egoeraz jabetzen. Eskizofrenikoaren sintoma negatiboen artean emozioa sentitzeko (edo gutxienez adierazteko) zailtasuna dago, aurpegiko adierazpen-faltak eta modu monotonoan hitz egiteak begi bistan jartzen duena.
Motak:Lau talde nagusi bereizten dira: hebefrenikoa, portaera desorekatua dauka esaterako arrazoirik gabe barres hasten da, katatonikoa, psikomotoreen alterazioak, paranoidea,delirioak eta alusinaziioak dira nagusi eta sinplea, garapen txarra du eta sintoma negatiboak aurkezten ditu.

Tratamendua:
Tratamenduan botikak, psikoterapia eta terapia lagungarria erabiltzen dira. Antipsikotikoak deituriko farmakoak erabiltzen dira sintomak kontrolatzeko. Psikoterapiaren bidez, aluzinazioak ez izateko ezinbestekoa da gizartean integratzeko, eta terapia lagungarrien bidez, bere bizitza normaleko ohiturak izatea eta egun osoan zehar gauza deesberdinak egitea, bere lagun taldea izatea, normalizatzeko.

Familia eta lagunen jokabidea:
Ezinbestekoa da hauek gaixotasuna onartzea eta gaixoa laguntzea hau ongi sentitzeko eta gaixotasuna erraztasun handiagoz eramateko. Alde batetik familia honi buruzko informazio gehiena izan behar du dudarik ez izateko. Bestetik, gaixoarekin naturaltasunez hitz egin daukan gaixotasunaz. Bakarrik ez ustea eta behin eta berriz ekintza desberdinetan ihardun. Gaixoarekin kezkatzen dionaz hitz egin.Eta hartu behar dituen medikamenduak kontrolatuta izatea eta instrukzioak ongi jarraitzea.

Iritsi pertsonala:
Jonh Nash-en egoerak erakutsi egin dit edozein egoeraren aurrean, oso gogorra izan edo ez , esperantza izan behar dela gaixotasunari aurre egiteko eta ia beti, badagoela aurrera ateratzeko esperantza. Baita onartzen jakin behar dugula garen modukoak garela.

Webgrafia:
Harluxet, wikipedia eta google.

2009/03/22

Una mente maravillosa!

Una mente maravillosa:

Fitxa teknikoa:

Zuzendaria: Ron Howard.
Urtea: 2001.
Gidoia: Silvya Nasa reta Akiva Goldsman.
Musika: James Horner.
Argazkigintza: Roger Deakins.
Produktoreak: Brian Grazer, Todd Hallowell, Ron Howard, Karen Kehela, Kathleen McGill, Maureen Peyrot, Louisa Velis.
Montaia: Daniel P.Hanley y Mike Hill.
Aktoreak: Ed Harris, Jennifer Connelly, Chistopher Plummer, Paul Bettany, Adam Goldberg, Josh Lucas, Vivien Cardone. Anthony Rapp, Jason Gray-Stanford, Judd Hirsch, Austin Pendleton, Vistor Steinbach, Tanya Clarke, Thomas F.Walsh.


Sinopsia:

Benetako gertaera batean oinarrituta. John Forbes Nashek eskizofrenia jasan zuen. Gaixotasun hau tratamendu bati esker eta bere emazteari esker (Alicia) gainditu zuen baina Nashek berak izugarri borrokatu zuen, gaixotasunaren kontra.
John Forbes Nash Princeton Unibertsitatera joan zen. Beka bat zeukan, matematika ikasteko. Ez zen klasera joaten. Berak aurkitu nahi zuen teoria bat matematika jenio bihurtzeko.
Bere gaixotasuna hasi zenean, ez ziren pertsonak ikusten zituen. Uste zuen pertsona horiek bera behar zutela. Hauek esaten zioten eskutitzak bidali behar zituela etxe batera eta gutunetan jarri behar zituela emaitza matematikoak. Etxe horretan sartzeko, besoan kode bat jarri ziotela. Baina dena zegoen bere irudimenean. Etxe horretan ez zen inor bizi eta ez zioten ezer jarri. Urte batzuk geroago, eskizofrenia zeukala esan zioten.
Bere emaztea etxe horretara joan zenean, gutunontzian bere senarraren eskutitzak aurkitu zituen. Berak lagundu zion. Nashek bere gaixotasuna onartu zuen eta nahiz eta pertsonak hitz egin, berak ihes egin zien. Horrela, bere gaixotasunaren aurka borrokatu zuen. Nashek Nobel Saria irabazi zuen.



Pertsonaien deskribapena:

Filma honetan pertsonaia ugari daude baina garrantzitsuenak honako hauek dira:
-John Nash: Protagonista da. Bere ingurunean dagoen munduan ez da bizi, mundu matematikoan baizik. Oso azkarra da. Matematika egiteari ekin dio buru-belarri eta horregatik bere familiari ez. Borondate handia duen perstona da.
-Alicia Nash: John Nashen emaztea da. Polita, azkarra, Física ikaslea da. Denetarik egiteko prest dago bere senarrari laguntzeko eta gaixotasunetik ateratzeko. Asko maite du. Maitekorra, laguntzailea, solidarioa. Bere senarraren poza eta sufrimendua elkarbanatzen du.
-Dr. Rosen: John Nashen doktorea da. Bere gaixotasuna gainditzen lagunduko dio. Terapia desberdinak erabiltzen ditu, adibidez, pirula batzuk hartzeko esaten dio, eta Aliciak ematen dizkio Johni baina honek kaxa batean gordetzen ditu eta ez ditu hartzen..

IMAGINARIOAK:
- Charles: Nashen laguna da. Unibertsitatean, logela konpartitu zuten. Honek alaba bat zuen.
- Parcher: Detektibe bat da. Honek Nash arazo sekretuetan sartzen du, etsaiaren mezuak deskodifikatzeko.


Eskizofrenia: zer da?.

Adimenaren gaixotasuna, jendearekiko eta errealitatearekiko harremana galtzea eta nortasuna erabat aldatzea ezaugarri duena; gaixoak bere mundua eraikitzen du errealitatea kontuan izan gabe, jarrera oso bereziak, ulertezinak izaten dituela.Eskizofrenia zergatik sortzen den ez dago oso argi, baina aditu gehienen ustetan organismoak zenbait egoera berezitara egokitzen jakin ez duelako izaten da; heredentziaz hartutakoa ere izan daiteke, edo beste zenbait eritasunek edo jarrerek eraginda. Gaur egun psikoterapia eta gai lasaigarriak erabiltzen dira eskizofrenia zaintzeko, baina ez dago oso argi senda daitekeen ala ez.


Sintomak:

Eskizofrenia izaten dituen sintomak hauek dira:

Lehenengo taldean, sintoma positiboak daude. Zoraldiak(delirio), lilurapenak(aluzinazio), jokabide aldaketak, eta urduritasuna. “Psikosi” izena hartzen duten sintomak dira.
Bigarren taldean, sintoma negatiboak daude. Funtzio psikikoak galtzeari edo urritzeari deritzo.
Hirugarren taldean, adimenarekin lotuta dauden sintomak daude. Bertan honako hauek agertzen dira: arreta, informazioa hartzea eta logika elkarketa deuseztatzea; ikastea galaraztea… Talde honetan dauden sintomak dira ezgaitasun sozial gehien eragiten dutenak.
Laugarren taldean, sentipenekin lotuta dauden sintomak agertzen dira: haserrekortasuna, kezkatzea, tentsioa, depresioa, etsitzea eta ekintza suizidak.
Azkenik, bosgarren taldean, sintoma anti-sozialak izaten dira.
Ezaugarriak honakoak dira:
Nerabezaroan edo gaztea zarenean agertzen da, aurrerago gizonengan emakumeengan baino eta gizonezkoek hondatzeko joera latzagoa daukate. Askotan, bizitza osorako irauten du, baina badaude gaixotasun hau gainditu dutenak ere.


Eskizofrenia motak:

Paranoidea: Eldarnioak dira nagusi, batez ere, handitze eldarnioa eta pertsekuzio eldarnioa. Entzumenezko haluzinazioa eta jokabidearen eta hizkuntzaren nahasteak ere izaten dituzte.
Katatonikoa: negatibismoa, pasibotasuna, komunikazio falta, gorputzaren mugimendu eta jarrera arraroak (luzaroan gorputz jarrera bera mantentzen dute, manikien antzera) eta ekolalia (eurek edo inork esandako hitzak edo esaldiak errepikatzen dituzte).
Hebefrenikoa: (antolaketa falta): Haurren jokabidea azaltzen dute, keinu eta pose asko erabiliz, alegiazko pertsonekin hitz egiten dute eta erakusten duten afektua ezegokia eta azalekoa da.
Ondar eskizofrenia: portaera aldrebesa, logikarik gabeko pentsamenduak etab.



Tratamendua:

Eskizofreniaren tratamendua gaixotasun guztietarako ezarri diren hiru prebentzio mailak bateratuz egin behar da. Tratamendu hori hurrengo honetan datza: a) sintomak desagertarazi, behin agertu direla b) krisi berriak agertzea saihestu c) pazientea errehabilitatu, funtzionamendu orokorra hobetzeko asmoz. Tratamenduaren emaitzak ebaluatzeko, hurrengo parametro hauek hartu behar dira kontuan: sintomak hobetzea, laneko errendimendua hobetzea, gizartearen aurreko funtzionamendua hobetzea, berospitaleratzeen maiztasuna, egonaldien iraupena eta funtzionatu ahal izateko beste pertsona batzuekiko menpekotasuna murriztea.

Farmazeutikoak: Medikamentu antipsikotikoak oso eraginkorrak dira eskizofreniaren sintomak kotrolatzeko. Medikamentu horiek berrogeita hamar urtearen bueltan agertu ziren, eta ordutik hona eskizofreniak jotako milioika pertsonen bizitza-kalitatea hobetu dute, komunitatean bizitzeko laguntza izan baitira.
Eskizofreniaren konplexutasuna dela-eta, eta sintomen barietate indibiduala dela-eta, ez dago pertsona guztietan emaitza berberak sor ditzakeen medikaziorik. Pertsona batentzako onena den medikazioa ez da behar bada beste batentzako aukerarik onena.
Zoritxarrez, eskizofreniak jotako pertsona asko ez daude behar dituzten
medikamentuak hartzen. Eskizofrenia kontrolatzeko medikazioak duen garrantzia ulertzea oinarrizkoa da pazienteentzat, etxekoentzat eta komunitatearentzat.

Psikoterapiak: Errehabilitazioko programak laguntza izan daitezke eskizofrenia duten pertsonentzat; izan ere, eguneroko jarduerak egiteko behar diren gaitasunak garatzen lagunduko diete (dirua erabiltzen, janaria prestatzen, zainketa pertsonalak eta abar egiten…).
Psikoterapia indibidualak (zenbaitetan hitzaren bidezko terapia deitzen zaionak) eskizofrenia duen pertsonari mundu erreala eta irreala bereizten lagunduko dio.
Autolaguntzako taldeek informazioa banatzen dute eta pazienteei eta beren etxekoei laguntza ematen diete, beste pertsona batzuk arazo berbera konpartitzen dutela uler dezaten.

Sozioterapiak: Taldeko terapia laguntza izan daiteke eskizofrenia duten pertsonentzako; izan ere, terapia horrekin beren portaera-moduak eta beste pertsonekiko erlazio-moduak ikas ditzakete.
Familia-talde psikoedukatiboak laguntza handikoak izan daitezke, familiako kideek eskizofrenia duen pertsona zaintzen zeregin aktiboa dutelako. Garrantzizkoa da etxekoek uler dezatela zer den gaixotasuna eta zein bere tratamendua, pazienteak ospitaleko alta hartu ondoren behar duen laguntza izan dezan. Familiako kideek erne egon behar dute berrerortze bat adierazten duten zeinuak ikusteko; horrela izanez gero, berehala laguntza medikoa bilatu behar dute, berrerortzearen zorroztasuna gutxitzeko eta berriz ospitalera eraman beharra prebenitzeko.


Familia eta lagunen jokabidea:

Johnen familiaren eta lagunen partetik laguntza asko eman zioten, gehien bat bere emazteak, baina honek oso txarto pasatu zuen bere senarra horrela ikusten. Eta berak egiten zuen ahal zuen guztia bere senarra sendatzeko.

John Forbes Nash:

John Nash 1928ko ekainaren 13an jaio zen, Bluefield Sanatoriumean. Txikia zenean, normalean, bakarrik egoten zen, liburuak asko gustatzen zitzaizkion eta ez zuen ia ezer jolasten beste mutilekin. Bere ama Margaret Virginia Martin deitzen zen. Honek ikasi zuen “ Virginia Occidental” Unibertzitatean hizkuntza desberdinak. Irakatsi zizkion gauzak Johni eta John oso ikastetxe on batzuetara joan zen. Bere aitak John Forbes Nash Texasen jaio zen 1892an. Lehenengo Guerra mundialean egon zen eta urte batean izan zen Texaseko unibertsitatearen irakaslea. John txikitatik oso azkarra izan zen. Hamalau urte zituenean John interesa jartzen hasi zen matematiketan eta kimikan. Eta 1941an “Bluefield” ikastetxean sartu zen.
Nash “George Westinghouse” ikastetxean beka bat irabazi zuen eta 1945an “Carola Maradi” institutuan sartu zen ingeniaritza kimikoa ikasteko. 1948an onartu zuen Princentongo Unibertsitatearen beka bat, hor matematikako ikasketak egiteko. Unibertsitate horretan, Einstein adibidez, ikasten egon zen.. Hogeita bat urte zituenean hasi zen lan egiten RANDen aire-indarren instituzioan. 1954an John Nash atxilotuta izan zen homosexualen sarealdi batean, eta orduan RANDetik bota zuten. Nash Alicia Larderekin ezkondu zen. Honek bere ikaslea izan zen. Urte bat pasa ondoren, 1958an, detektatu zioten eskizofrenia zeukala, baina gaixotasun horrekin zeramatzan urte batzuk. 1959an egon zen barnetegi batean gaixotasunagatik eta geroxeago bere semea John Charles Martin jaio zen. 1963an Alicia eta John dibortziatu ziren, baina Nashek Ekonomiako Nobel saria irabazi eta gero elkartu ziren eta 2001eko ekainaren 1ean berriro ezkondu ziren.


Iritsi pertsonala:

Nire ustez filme hau oso interesagarria izan da, eskizofreniaren sintomak eta eskizofrenia duten pertsonak ikusteko, nola egoten diren eta haien inguruko jendea… Eta niretzat izugarria izan da nola berak azkenean konturatzen da eskizofrenia duen eta gaixotasun hau gainditzeko nola ihes egiten die berak ikusten dituen pertsonei. Baina momentu batzuetan oso gogorra eta nazkagarria izan da. Adibidez, ospitalean barneratuta zegoenean lotzen diotenean ohera eta gero bere logelan egoten denean, nola besoa zabaltzen hasi denean kodea hor sartuta zuelako. Baina hau kenduta, filma asko gustatu zait.


Bibliografía/webgrafia:

- Elhuyar hiztegia.
- http://www.google.com/
- Lur hiztegi entziklopedikoa.

Una mente maravillosa


1. FITXA TEKNIKOA

Izena:
A beautiful mind
Urtea: 2001
Herrialdea: Estatu Batuak
Zuzendaria: Ron Howard
Iraupena: 130min
Mota: Drama
Musika: James Horner
Gidoia: Akiva Goldsman

2. SINOPSIA

Pelikula hau egiazko bizitzan gertatutako bizipen batean iradokituta dago. Nash gaztea zenean izugarrizko aurkikuntza egin zuen eta ondorioz ospe handia lortu zuen. Baina, berak ez zekiena zen eskizofrenia zuela eta egiten zituen gauza askok soilik bere buruan zirela. Aliciak, bere emazteak, m
edikuari deitu zion eta honek eskizofrenia diagnostikatu zion eta pilula batzuk eman zizkion gaixotasuna hobetzeko. Baina, Nashek ez zituen pipulak hartzen, pipulak zekarren ondorioak ez zituelako gustoko. Orduan, aluzionazioak edukitzeari ez zion utzi, baina hala ere aurrera egin zuen eta gaixotasun horrekin bizitzera ohitu zen. Azkenean, Nobel Saria eman zioten.

3. PERTSONAIAK

Egiazko pertsonaiak:
-John: Protagonista da. Oso azkarra da eta matematikaz bizi da. Bere arazoak ez ditu gainditzen baina haiegaz bizitzen ikasten du. Eskizofrenia dauka.
-Alicia: John-en emaztea da. Etsi gabe John-en alboan jarraitzen du nahiz eta jakin bere gaixotasuna oso larria dela eta kaltetua atera daitekeela.

Irudizko pertsonaiak:
-Charles:
John-en irudizko pertsonai garrantzitsu bat. Bere laguna da eta duela askotik ezagutzen du, edo irudimenean dauka.
-Parcher:
John-en beste irudizko pertsonaia. Honek john-i gauzak egitera bultzatzen dio.


4. ESKIZOFRENIA

Psikosi larria da eta pertsona helduetan nahiz gazteetan agertzen da. Gaixotasun hau kronikoa izan ohi da.
Gaixotasun hau daukaten pertsonek errealitatearen nahasmena dauka eta bizitzen dituen bizipen batzuk ez dira errealitateren gertatzen, bere irudimenaren menpe daude. Aluzionazioak nabarmenak dira, zorakeriak esateko ohitura.. baina, pertsona orok ez dute berdin jokatzen eskizofreniaren menpe daudenean, batzuk jokabide batzuk dituzte beste batzuen berdinak eta beste batzuk ordea ez. Orduan, eskizofreniaren diagnostiko bat egitea nahiko zaila da.

5. SINTOMAK

Bost taldeetan bana daitezke eskizofreniaren sintomak.

1. Sintoma positiboak: Talde honetan aluzinazioak, delirioak, urduritasuna eta jokabide aldaketak nabarmentzen dira.
2. Sintoma negatiboak: Bertan, gose eza eta loezina agertzen dira.
3. Adimenarekin zerikusia duten sintomak: Arreta hartzea ezinezkoa da, baita informazioa gogoraztea eta logikaz jokatzea.
4. Emozioekin lotuta daudenak: Tentsioa, depresioa, suisidatzeko asmoak..
5. Sintoma anti-sozialak: Besteekin harremanak edukitzeko gaitasun eza.

6. ESKIZOFRENIA MOTAK

Bost eskizofrenia motak bereizten dira:

1. Eskizofrenia paranoide: Komunena da. Delirioak eta aluzinazioak nabarmenak dira. Normalean ez daude beste sintomarik.
2. Eskizofrenia desantolatua: Mota hau gazteetan izan ohi da eta kondukta erregresiboak izan ohi dituzte. Ez dute ondo hitz egiten. Era arraro batean jokatzen dute. Pertsona batzuk ezin dute bere burua zaindu.
3. Eskizofrenia katatonikoa: Mota hau dituzten pertsonak hiperaktiboak izaten dira. Oso urduriak dira. Lo gutxi egiten dute.
4. Eskizofrenia indiferentzial eta erresiduala: Pentsamenduaren nahasteak, delirioak, aluzinazioak.. nabarmenak dira eskizofrenia indiferencial-ean.
5. Transtornos psicoticos considerados antes como esquizofrenia.

7. TRATAMENDUA

Farmazeutikoak:
Pipulak erabiltzen dira gaixotasun hau hobetzeko.
Psikoterapiak: Interbenzio soziofamiliarrak egitean datza pertsonaren zaurkortasuna urritzeko.
Sozioterapiak: Terapia honen bidez dena ulertzen dute eta honela zergaitik dauden azalpenak ematen zaie.

8. FAMILIA ETA LAGUNEN JOKABIDEA

Pelikulan John-en emaztea berarekin momentu oro egoten da bere alboan laguntzeko eta gaixotasun hori ekiditzen laguntzeko. Edo nahiz eta ezin ekidin, hobetzeko.
Normalean, baita honela izan ohi da. Gaixoek norbait izan behar dute ikusteko tratamendua jarraitzen dutela eta gaixotasuna ez dela txarrera jotzen.

9. JOHN FORBES NASH

John Forbes Nash Virginian jaio zen 1928an. Txikitan oso ume bakartia zen eta liburuak gustoko zituen. 14 urtetan Nash-ek matematikarekin eta fisikarekin interes handia izaten hasi zuen.
Geroago, beka bat lortu zuen eta konturatu ziren oso ona zela matematikekan. Bere irakasleak esan zion matematiketan espezializatzeko eta beka bat lortu zuen Princeton unibertsitatearako.
Nash-ek pertsona ororen gainean egon nahi zuen eta oso proiktu perfektu bat asmatu zuen.
Geroago, Nash-ek RAND-erako lan egiten hasi zen, bertan ikerketak egiten ziren. Baina, 1954ko udan atxilotua izan zen, poliziaren sarekada batean homosexualen kontra. Ondorioz, RAND-etik kaleratu zuten.
Bere ikasle batekin ezkondu zen, eta urte batera eskizofrenia diagnostikatu zioten. Hospital batera eraman zioten eta bere umea jaio zen. 1963 dibortziatu zen eta 1994 Premio Nobel saria jaso zuen. 2001ean berriz ezkondu ziren.

10. IRITZIA

Asko gustatu zait pelikula, uste dut oso ondo azaltzen duela zer den eskizofrenia eta zer sentitzen dute eskizofrenia dutenek.
Gainera, autosuperazioa ikus daiteke, ikusten delako nola pertsona batek bere kabuz zerbait konpondu dezake eta era batean edo bestera bizitzera ohitu ahal daitekeen.

11. WEBGRAFIA

http://www.unamentemaravillosa.com

http://www.wikipedia.org

http://www.psicologia-online.com







UNA MENTE MARAVILLOSA

1.Fitxa teknikoa:

• Izena: A Beautiful Mind (Una Mente Maravillosa)
• Zuzendaria: Ron Howard
• Herrialdea: Estatu Batuak
• Urtea: 2001
• Estreinaldi Eguna: 2002/02/22
• Iraupena: 135 min.
• Mota: Drama
• Paper Banaketa: Josh Lucas, Russell Crowe, Paul Bettany, Adam Goldberg, Anthony Rapp, Jason Gray, Judd Hirsch, Vivien Cardone, Austin Pendleton, Ed Harris, Christopher Plummer, Jennifer Connelly.
• Gidoilaria: Akiva Goldsman

2.Sinopsia:


Pelikula dramatiko hau benetako istorio batean oinarrituta dago, Konkretuki John Forbes Nash Jr.-en istorioan. Izugarrizko jenio matematikari hau oso nabarmena zen beste pertsonekin konparatuta.
Nash-ek egundoko aurkikuntza egin zuen eta honegatik mundu osoan famatu bilakatu zen. Bere estatus soziala igotzen zegoela bere burua izugarrizko aldaketa pairatu zuenez, gaixotasun larri batean sartu zen: Eskizofrenia. Pertsona normal baten gaixotasun honegatik menperatua izango zen, baina Nashek ikusten zituen aluzinazio guztien gainean ez jakina egiten zen eta ganditzea lortu zuen, Alicia, bere emaztearekin, eta behin medikazioa utsi ondoren. Guztia gainditu ondoren Nobel Saria jaso zuen 1994.urtean. Gaur egun Nashek bere lanera eskainita dago egun eta gau.

3.Pertsonaien deskribapena:

3.1. Egiazko pertsonaiak:
• John: Pelikula honen protagonista da.Matematikari eta Fisikari izugarri ona da eta Eskizofrenia dauka.
• Alicia: Protagonistaren emaztea da, eta honen laguntzarekin Nashek bere gaixotasuna gainditzen du.
3.2. Irudizko pertsonaiak:
• Charles: Nashen laguna den suposatzen den mutikoa da. Nahiko gaztea eta lagunekin irtetea gustatzen zaiona.
• William Parcher: Detektube pribatu baten muduko gizona iruditzen zait

4.Eskizofrenia: zer da?

Eskizofrenia gaixotasun mental larria eta kronikoa da. Behin garatua, bizitza osorako duguna. Batzuetan pertsonak errealitatearekin apurketak dituzte, aluzinazioak, delirioak, hau da, sinesmen faltsuak.
Eskizofrenia gutxi gorabehera 17 urtetik gora garatzen hasten da.
Nerabezaroan edo gaztea zarenean agertzen da, aurrerago gizonengan emakumeengan baino eta gizonezkoek hondatzeko joera latzagoa daukate. Askotan, bizitza osorako irauten du, baina badaude gaixotasun hau gainditu dutenak ere.


5.Sintomak:

Sintomak bost taldetan banatzen dira:

1. Lehenengo taldean, sintoma positiboak daude. Zoraldiak(delirio), lilurapenak(aluzinazio), jokabide aldaketak, eta urduritasuna. “Psikosi” izena hartzen duten sintomak dira.

2. Bigarren taldean, sintoma negatiboak daude. Hala nola: loezina, gose falta...
3. Hirugarren taldean, adimenarekin lotuta dauden sintomak daude. Bertan honako hauek agertzen dira: arreta, informazioa hartzea eta logika elkarketa deuseztatzea; ikastea galaraztea… Talde honetan dauden sintomak dira ezgaitasun sozial gehien eragiten dutenak.


4. Laugarren taldean, sentipenekin lotuta dauden sintomak agertzen dira: haserrekortasuna, kezkatzea, tentsioa, depresioa, etsitzea eta ekintza suizidak.

5. Eta azkenik, bosgarren taldean, sintoma anti-sozialak izaten dira.


7.Tratamendua:

7.1.Farmazeutikoak:
Antipsikotikoak dira gehien erabiltzen diren pilulak eskizofrenia eta honen inguruan dauden gaixotasun asko “sendatzeko”.
7.2.Sozioterapiak:
Oso garratzitsua da honelako terapietan tratatzea, horrela bere arazoa duten edo beste arazo ezberdina duten pertsonekin egongo dira. Horrela ez daude denbora guztian pertsona berdinekin edo bakarrik.
7.3 Psikoterapia.

8.Familia eta lagunen jokabidea:

Gehienetan gaixoak nahiko arin ematen diote ospitaleko alta. Horregatik berarekin biziko den familia edo delarik ondo hezituta egon behar da gaixoarekin bererkin ondo komunikatzeko, tratatzeko eta berrerorpen bat ez egoteko.Eta parte batetik informatuta egoteko gaixoak medikazioa hartzen duela eta bere gaixotasunaren egoera nola dagoen jakiteko.Heziketa honi: “Psiko-edukacion Familiar”a deitzen da.

9.John Forbes Nash:

John Forbes Nash Jr. matematikaria, Virginian jaio zen 1928ko ekainak 13an.
Mutiko hau txikitatik oso bakartia izan zen eta liburuak irakurtzea asko gustatzen zitzaizkion, eta batere beste mutilekin jolastea.

Bere ama Margaret Virginia Martin hizkuntzan ikasi zituen Virginiako unibertsitatean.
Eta bere aita John Forbes Nash (senior), Texas-en jaio zen 1892.urtean.
Ingeniertitza Elektrikoa ikasi zuen eta Lehenengo Mundu Gerran borrokatu zuen.
1957.urtean bere ikasle batekin eskondu zen (Alicia Lardé, Salvadoreña).
Urte bat beranduago, medikuek eskizofrenia diagnostikatu zioten.
Gaixotasuna zela eta bandu egin ziren 1963.urtean eta gaixotasuna kontrolatu zuenean nahikotxo, Nobel saria jaso ondoren 2001ean berriz eskondu ziren.



10. Iritzi pertsonala:

Oso polita iruditu zait pelikula hau erakuzten duelako nola pertsona batek medikaziorik gabe gutxi gorabehera bere gaixotasuna kontrola dezake.Aldi berean nahiko gogorra iuditu zait ere, bere inguruan dagoen familia bere menpe bizi behar delako bera kontrolatzeko.

11.Webgrafia:

http://www.wikipedia.org
http://www.cine.estamosrodando.com
http://www.portalmix.es
<

UNA MENTE MARAVILLOSA

Fitxa teknikoa:

Zuzendaria: Ron Howard
Gidoia: Akiva Goldsman
Produkzioa: Brian Grazer
Ron howard
Maureen Peyrot
Musika: James Horner
Argazkiak: Roger Deakins
Akotreak: Russel Crowe
Ed Harris
Jennifer Connely
Christopher Pulmmer
Paul Bettany
Adam Goldberg
Josh Lucas
Herrialdea: AEB
Urtea: 2001
Generoa: Drama
Iraupena: 135 minutu

Sinopsia:

John Nash da protagonista, oso azkarra da eta unibertsitatean klaseak ematen ditu. Bertan bere emaztea ,Alicia , ezagutzen du eta honekin seme bat izaten du. Baina Nash ez da pertsona guzitiz normala gobernuarentzat lan egiten duela pentsatzen baitu eta Errusioarrek berarekin amaitu nahi dutela uste du, hau eta beste zenbait gertakizun bere eskizofreniarengatik gertatzen dira.
Nash-ek eskizofreniari aurre egiten dio eta azkenean nobel saria jasozen du arlo ekonomikoan egindako lorepenengatik

Pertsonaiak:

John Forbes Nash: Pelikulako protagonista da, oso inteligentea izan arren ez da batere trebea pertsonen harteko harremanetarako, eskizofrenia baitauka. Ekonomian egindako lorpenei esker nobel saria jasotzea lortuko du.
Alicia: Nash-en emakumea eta bere ikaslea unibertsitatean emakume ona eta adoretsua, bere senarrari aurre egiten laguntzen baitio.
William Parcher: Nash-ek imaginatutako detektibea, Johni misoak bidaltzen dizkiona.
Charles: Nash-ek imaginatutako bere gelakidea, imaginatua izan arren oso pertsona jatorra eta lagun ona, bere arrebaren alabarekin agertzen da askotan.

Eskizofrenia:

Eskizofrenia da Nash-ek duen gaixotasun psikologikoa.

Eskizofrenia gaixotasun mental larria da eta kronikoa, hau da, behin garatu eta bizitza osorako duguna. Batzuetan pertsonak errealitatearekin apurketak dituzte, haluzinazioak, delirioak (sinesmen faltsuak)etb.

Eskizofrenia gutxi gorabehera 17 urtetik gora garatzen hasten da.

Sintomak bost taldetan banatzen dira.

  • Lehenengo taldean, sintoma positiboak daude. Zoraldiak(delirio), lilurapenak(aluzinazio), jokabide aldaketak, eta urduritasuna. “Psikosi” izena hartzen duten sintomak dira.
  • Bigarren taldean, sintoma negatiboak daude. Hala nola: loezina (insomnio), gose falta etb.
  • Hirugarren taldean, adimenarekin lotuta dauden sintomak daude. Bertan honako hauek agertzen dira: arreta, informazioa hartzea eta logika elkarketa deuseztatzea; ikastea galaraztea… Talde honetan dauden sintomak dira ezgaitasun sozial gehien eragiten dutenak.
  • Laugarren taldean, sentipenekin lotuta dauden sintomak agertzen dira: haserrekortasuna, kezkatzea, tentsioa, depresioa, etsitzea eta ekintza suizidak.
  • Azkenik, bosgarren taldean, sintoma anti-sozialak izaten dira.
Nerabezaroan edo gaztea zarenean agertzen da, aurrerago gizonengan emakumeengan baino eta gizonezkoek hondatzeko joera latzagoa daukate. Askotan, bizitza osorako irauten du, baina badaude gaixotasun hau gainditu dutenak ere. John Nash-ek ere gaisotasuna kontrolatzea lortu zuen.

John Nash:

John Forbes Nash( Virginia 1928-aren ekainak 13-a) Estatubatuar matematikalaria da.
1994-ean ekonomiako nobel saria jaso zuen egindako lorpenetan jokoen teorian eta negoziaketetan.
John Nash betidanik izan zen oso mutil bakartia, liburuak ziren bere lagunik onenak, bere gurasoak oso ikaselak izan ziren eta, John gurasoetatik jaso zuen gauza hauek, eskola honetara eraman baitzuten gurasoek.
Txikitatk ikusten zitzaion oso azkarra zela, baina beste mutilekin egoteko sailtasunak zituen.
Nash gauza ugari ikasi zituen eta Massachusetts-ko teknologia instituto-ko irakasle izatera heldu zen. Bertan bere emakumea Alicia ezagutu zuen. Eskondu eta urte bat beranduago eskizofrenia, antzeman zioten Aliciarekin seme bat izan zuen, baina gaizotazunagatik John Internatu zuten eta Aliciatas dibortsiatu zen 1963-an. Azkenik bikoteak bueltatu egin zen John nobel saria jaso ondoren 1994-ena eta 2001 berriz eskondu ziren.

Iritzia:

Niri asko gustatu zait oso interesagarria iruditu bait zait ikustea nola saiatzen zen, gaixotasunari aurre egiten. Asko gustatu zait ere bere emazteak erakutsitako adore eta arazoei aurre egiteko gaitasuna

(Webgrafia eta edo bibliografia? irakaslea)

Una mente maravillosa

2009/03/21

PROIEKTUA - AUTISMOA

Eunate Angulo

UNA MENTE

MARAVILLOSA

*FITXA TEKNIKOA:

-Zuzendaria: Ron Howa

rd

-Gidoia: Sylvia Nasar eta Akiva Goldsman
-Produktoreak: Brian Grazer, Todd Hallowell, Ron Howard, Karen Kehela, Kathleen McGill, Maureen Peyrot, Aldric La'Auli Porter eta Louisa Velis.

-Musika: James Horner

-Argazkiak: Roger Deakins

-Montaia: Daniel P. Hanley eta Mike Hill

-Castina: Janet Hirshenson y Jane Jenkins

-Produkzio diseinua: Wynn Thomas


-Zuzendari artistikoa: Robert Guerra

-Dekoratuak: Leslie E. Rollins
-Jantziak: Rita Ryack

-Makilajea: Dale Brownell, Francesca Buccellato, Colleen Callaghan, Greg Cannom, Todd Kleitsch, Linda Lazar, Neal Martz y Suzy Mazzarese-Allison

-Produkzio zuzendaritza: Kathleen McGill

*SINOPSIA:

Nash izugarri azkarra zen gizona zen, eta unibertsitatean klaseak ematen zituen.

Bertan bere emaztea izango zena ezagutu zuen.

Baina egun batean, obsesionatu egin zen, Errusiarrek kode sekretu batzuk zituztela eta berak kode hauek deszifratu behar zituela, baina hau dena zen, bere eskizofreniaren ondorioa, hau da hori dena ez zen benetan gertatzen, bakarrik bere buruan, beraz pelikulan eskizofreniari aurre egiten saiatzen da.

*PERTSONAIEN DESKRIBAPENA:

EGIAZKO PERTSONAIAK:

-John: Pelikularen protagonista da. Matematika eta fisika izugarri gustuko ditu, oso azkarra da eta eskizofrenia dauka.

-Alicia: John-en ikaslea izan zen, eta ostean berarekin eskondu zen. Asko lagundu zuen John bere gaizotasunarekin.

IRUDIZKO PERTSONAIAK:

-Charles: Honek John en “laguna” zen, beraren kontrakoa, kalera ateratzea gustuko zuen eta neskekin egotea.Hau da, pertsona normal bat bezalakoa zen.

-William Parcher: Oso pertsonai misteriotsua, detektibe pribatua zen.

-Neskatila: Oso neskatxa alaia zen, baita ere oso maitakorra. Honi esker John bere gaizotasunaz jabetu zen, konturatu baizen neskatxa bere irudimenezkoa zela, ez baizen nagusitzen.

*ESKIZOFRENIA:

Gaixotasun psikologikoa da. Eskizofrenia gaixotasun mental larria da eta kronikoa, hau da, behin garatu eta bizitza osorako duguna. Batzuetan pertsonak errealitatearekin apurketak dituzte, haluzinazioak, delirioak (sinesmen faltsuak)etb. Eskizofrenia gutxi gorabehera 17 urtetik gora garatzen hasten da.

Sintomak bost taldetan banatzen dira.

  • Lehenengo taldean, sintoma positiboak daude. Zoraldiak(delirio), lilurapenak(aluzinazio), jokabide aldaketak, eta urduritasuna. “Psikosiizena hartzen duten sintomak dira.
  • Bigarren taldean, sintoma negatiboak daude. Hala nola: loezina (insomnio), gose falta etb.
  • Hirugarren taldean, adimenarekin lotuta dauden sintomak daude. Bertan honako hauek agertzen dira: arreta, informazioa hartzea eta logika elkarketa deuseztatzea; ikastea galarazteaTalde honetan dauden sintomak dira ezgaitasun sozial gehien eragiten dutenak.
  • Laugarren taldean, sentipenekin lotuta dauden sintomak agertzen dira: haserrekortasuna, kezkatzea, tentsioa, depresioa, etsitzea eta ekintza suizidak.
  • Azkenik, bosgarren taldean, sintoma anti-sozialak izaten dira.

Bost eskizofrenia mota daude:

Esquizofrenia Paranoide: es la más común de todos los tipos de esquizofrenia; y se caracteriza por delirios y alucinaciones auditivas frecuentes. No son evidentes otros síntomas tales como habla y conducta desorganizada o afecto abatido. Los delirios de persecución son los más comunes, sus interpretaciones de la conducta y nocivos de los demás están distorsionados, por ejemplo: un conductor de autobús que sonríe con amabilidad es visto como alguien que se ríe de ellos en forma burlona. Los individuos con este tipo de esquizofrenia son propensos al enojo, ya que muchos se sienten perseguidos.

- Esquizofrenia desorganizada: este tipo de esquizofrenia se caracteriza por desintegración grave y conductas regresivas que comienzan a una edad temprana.
Incluyen incoherencia o habla desorganizada frecuente y afecto abatido o inapropiado. Estas personas actúan de una manera absurda, incoherente muy extraña "loca".
Las respuestas emocionales ante situaciones de la vida real son típicas, pero una sonrisa boba y una risa infantil pueden mostrarse en momentos inapropiados.
También tienden a cambiar de tema en lugar de seguir una idea.
Debido a la gravedad del trastorno, muchas personas son incapaces de cuidarse por sí mismas.

- Esquizofrenia catatónica: la perturbación en la actividad motora es la principal característica de este tipo de esquizofrenia.
Los catatónicos excitados son inquietos e hiperactivos.
Duermen poco y están en marcha en forma continua hasta que caen exhaustos. Sin embargo; los actos violentos son frecuentes. Los catatónicos son represivos a la actividad motora. Muestran prolongados períodos de estupor y muchísimo, a pesar de percatarse de todo lo que sucede a su alrededor. Algunos pueden adoptar posturas extrañas, sin querer cambiar de posición. Otros exhiben una "flexibilidad cérea", permitiéndose ser arreglados y luego permanecen así por largos períodos. Durante las etapas de retraimiento extremo, pueden no comer ni controlar sus funciones de vejiga e intestino.
Pueden alternar la actividad motora excitada y el retraimiento.

- Esquizofrenia indiferencial y residual: la esquizofrenia indiferencial es diagnosticada cuando los
síntomas de la persona son obviamente esquizofrénicos pero mixtos o indiferenciados. Estos síntomas pueden incluir perturbación del pensamiento, delirios,
alucinaciones, incoherencia y conducta deteriorada gravemente. En ocasiones resulta ser una etapa previa de otro subtipo.
El diagnóstico de esquizofrenia residual se reserva para personas que han experimentado al menos un episodio de esquizofrenia en el pasado, pero que en el
presente no exhiben señales prominentes para la clasificación como uno de los tipos de esquizofrenia.

*TRATAMENDUA:

Orokorrena da hospitalean tratatzea, horrela ebaluazio globala egin ahal zaie. Ostean, modu ambulatorioan tratazen zaie bereien etxeetan bizi diren bitartean. Pirulak eta horrelakoak sintomarik larrienak baretzen laguntzen dute.

Eskizofrenia duten askok ez dute onartzen eskizofrenikoak direnik eta beraz, ez dute tratamendua onartzen.

-Farmazeutikoak: 1954.urtetik daude tratamendu farmazeutikoak eskizofrenia tratatzeko. Hauek gehienetan delirioak eta aluzinazioak baretzen dituzte denbora bat pasata, baina efektu sekundarioak sortzen zituzten, konpondu ezinak, adib. Parkinson, loditzea. Zorionez, gaur egun hobetu dituzte eta ez dituzte ia efektu sekundariorik sortzen. Hoberena da, tratamendua urte batzuetan zehar hartzea.

-Psikoterapiak: Terapia hau honetan datza: de disminuir la vulnerabilidad del sujeto mediante intervenciones sociofamiliares (reducción de los eventos vitales estresantes y repercusiones sociales y familiares), biomédicas (psicofarmacológica) y psicológicas (cognitivo-conductuales).

-Sozioterapiak: Oso beharrezkoa da terapia hau. Terapia hau laguntzen die, ulertzen zergatik euren bizitza ezin da lehen zen modukoa izan (zerbait susmatzen dutenei eta ez dakite zer gertatzen zaien) eta kalera irtearazten diete, zeren nahiz eta medikamentuak hartu egun osoan ohean badaude ez dira birgaituko.

*FAMILIA ETA LAGUNEN JOKABIDEA:

Nash-en emazteak ez zuen zinezten bere senarra eskizofrenia zuenik, baina berehala dena ulertzen du medikuarekin hitz egiten duenean, eta ahal duen guztietan laguntzen dio, nahiz eta batzutan amore emateko gogoa euki.

Unibertsitatekozuzendariabere laguna zen , eta Nash-i lantxo bat eman zion bertan laguntzeko asmoz.Beraz orokorrean, denek ondo tratatzen zuten, unibertsitateko ikasleak izan ezik, berataz barre egiten baizuten.

*JOHN FORBES NASH:

Bluefield Sanatorium jaio zen 1928ko ekainaren 13an. Oso mutiko bakartia izan zen eta liburuak izugarri gustuko zituen.

Bere amak hizkuntzak ikasi zituen eta honek bideratu zuen Nash ikastola bikainetara eramaten eta zuzeneko ikasketak ematen eta bere aita Texas-ko unibertsitatean klaseak eman zituen.

Txikitatik izugarrizko almena erakutsi zuen ikasketetarako, baina ez ordea beste pertsonekin erlazionatzeko. Oso ona zen matematiketan.

Princetonen ikasi zuen, eta bertan nabarmentzeko nahia areagotu zen.

Bere ikasle batekin eskondu zen (Alicia Lardé), eskondu eta urte bat pasata eskizofrenia zuela diagnostikatu zioten, gaixotasuna oso hedatua zegoenean. 1959an internatu zuten eta hortik gutxira bere semea jaio zen, John Charles Martin. Nash eta Alicia banandu ziren 1963an. Eta gero berriz eskondu ziren 2001eko ekainaren 1ean, Nashek Nobel zaria jaso eta gero.

*IRITZI PERTSONALA:

Pelikula gustukoa izan dut, eta jakinmina areagotu zitzaidan jakin nuenean benetako istorioa zela. Lana ordea luzea iruditu zait, beste pelikuletako lanekin konparatuz.

*WEBGRAFIA:

http://www.gobcan.es/sanidad/scs/su_salud/adultos/esquizofrenia.html

www.portalmix.com

http://www.wikipedia.com/

http://www.psicologia-online.com/colaboradores/esther/esquizofrenia1/index.shtml

http://www.psicologia-online.com/ESMUbeda/Libros/Manual/manual19.htm